Decydując się na instalację fotowoltaiczną, staniesz przed koniecznością zapoznania się z wieloma elementami składowymi tego systemu, a jednym z nich jest licznik dwukierunkowy. Jest to urządzenie, które nie tylko spełnia obowiązek prawny, ale również stanowi centralny punkt zarządzania wytworzoną i zużytą energią. W tym artykule skupimy się na roli licznika dwukierunkowego w Twojej instalacji fotowoltaicznej. Wyjaśnimy, jak działa to urządzenie, jakie są jego kluczowe funkcje i jak prawidłowo odczytywać dane z niego płynące. Ponadto dowiesz się, jakie korzyści może przynieść jego stosowanie oraz jak postępować w przypadku ewentualnych awarii.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest licznik dwukierunkowy?

Licznik dwukierunkowy to urządzenie pomiarowe używane do monitorowania i rejestrowania przepływu energii elektrycznej w obie strony. Tradycyjne liczniki energii mierzą tylko energię dostarczaną do budynku, natomiast licznik dwukierunkowy umożliwia zarówno pomiar energii pobieranej z sieci, jak i oddawanej do niej. Jest to szczególnie ważne w przypadku domów i firm korzystających z systemów fotowoltaicznych czy innych form odnawialnych źródeł energii.

Jak działa licznik dwukierunkowy?

Licznik dwukierunkowy działa na zasadzie monitorowania przepływu energii elektrycznej w obu kierunkach – do i z sieci energetycznej. Gdy generujemy więcej energii, niż jest nam potrzebna – na przykład za pomocą paneli słonecznych – nadmiar energii jest oddawany do sieci. W takiej sytuacji licznik odnotowuje ilość energii dostarczanej do sieci. Odwrotnie, gdy pobieramy energię z sieci, licznik rejestruje jej zużycie. Dzięki temu właściciel domu lub przedsiębiorstwo może mieć pełną kontrolę nad swoim zużyciem i produkcją energii.

Liczniki pozwalają nie tylko na bardziej efektywne zarządzanie zużyciem energii, ale także na redukcję kosztów związanych z jej zużyciem, a nawet na generowanie dodatkowego dochodu poprzez sprzedaż nadmiaru wyprodukowanej energii.

Licznik dwukierunkowy energii elektrycznej

Czy licznik dwukierunkowy jest obowiązkowy?

Zastanawiasz się, czy każdy kto ma instalacje fotowoltaiczną powinien mieć licznik dwukierunkowy? Odpowiedź brzmi: tak, jest to niezbędne. Dlaczego?

Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii (OZE), każda instalacja fotowoltaiczna musi być wyposażona w licznik dwukierunkowy. Jest to wymóg prawny, który zapewnia sprawiedliwe i precyzyjne rozliczenie zużytej i wytworzonej energii. Bez tego urządzenia, cała nadwyżka energii produkowanej przez Twoje panele trafiałaby do sieci bez możliwości rozliczenia, co nie przynosiłoby oczekiwanych korzyści finansowych.

Instalacja i koszty licznika dwukierunkowego

Za instalację licznika dwukierunkowego odpowiada Twój lokalny dostawca energii. Dobrą wiadomością jest to, że wymiana standardowego licznika na model dwukierunkowy zazwyczaj nie wiąże się z dodatkowymi kosztami dla właściciela instalacji. Wystarczy złożyć wniosek do operatora sieci energetycznej, a oni zajmą się resztą.

Pamiętaj: Zgodnie z ustawą o OZE, należy poinformować dostawcę prądu o zamiarze przyłączenia instalacji fotowoltaicznej co najmniej 30 dni przed planowaną datą jej montażu.

Jak odczytywać licznik energii?

Liczniki dwukierunkowe obsługują wiele różnych kodów OBIS, ale te wymienione są według nas najistotniejsze.

Dla taryfy jednostrefowej:

Kod 1.8.0 (lub 1.8.0.0) – oznacza całkowitą ilość energii elektrycznej pobranej z sieci od momentu uruchomienia licznika.
Kod 2.8.0 (lub 2.8.0.0) – reprezentuje łączną ilość energii, którą przekazano do sieci od początku działania licznika.

Dla taryf dwu- i trzystrefowych:

Jeżeli Twoja taryfa za energię elektryczną jest wielostrefowa, co oznacza różne stawki w zależności od pory dnia lub dnia tygodnia, to warto zwrócić uwagę na kody:

Kod 1.8.1 wskazuje na ilość energii pobieranej w strefie dziennej, która zazwyczaj jest droższa.
Kod 1.8.2 pokazuje zużycie energii w strefie nocnej, gdzie ceny są niższe.

Podobnie, jeśli chodzi o energię, którą oddajesz do sieci:

Kod 2.8.1 odnosi się do ilości energii eksportowanej w strefie dziennej.
Kod 2.8.2 pokazuje, ile energii oddajesz w strefie nocnej.

Najistotniejsze kody OBIS dla użytkownika to:

Kod 0.0.3 – Nazwa licznika.
Kod 0.1.0 – Licznik okresów rozliczeniowych.
Kod 0.1.2 – Data i czas okresu rozliczeniowego.
Kod 0.2.2 – Nazwa aktywnej taryfy rozliczeniowej lub jej kod u operatora.
Kod 0.6.0 – Napięcie nominalne.
Kod 0.6.1 – Prąd bazowy.
Kod 0.6.2 – Częstotliwość nominalna.
Kod 0.6.3 – Prąd maksymalny.
Kod 0.9.1 – Aktualny czas.
Kod 0.9.2 – Aktualna data.

Przykład.

Załóżmy, że na początku 2023 roku gospodarstwo miało instalację fotowoltaiczną, która do końca roku wyprodukowała łącznie 12000 kWh energii. W tym samym czasie, całkowity pobór energii z sieci wyniósł 10000 kWh. Odczyt licznika dla kodu 1.8.0 (pobór z sieci) na dzień dzisiejszy wynosi 21500 kWh, a dla kodu 2.8.0 (eksport do sieci) wynosi 14000 kWh.

Obliczenie zużycia prądu:

Aby obliczyć zużycie prądu, odejmujemy od aktualnego odczytu licznika dla kodu 1.8.0 wartość początkową z początku roku.

Zużycie prądu: 21500 kWh (aktualny odczyt 1.8.0) – 10000 kWh (początkowy odczyt 1.8.0) = 11500 kWh

Obliczenie nadwyżki energii wysłanej do sieci:

Podobnie, obliczamy nadwyżkę energii wysłanej do sieci, odejmując od obecnego odczytu licznika dla kodu 2.8.0 wartość początkową.

Nadwyżka energii: 14000 kWh (aktualny odczyt 2.8.0) – 12000 kWh (początkowy odczyt 2.8.0) = 2000 kWh

Analiza rachunku:

W systemie opustów, jeśli eksportujemy mniej energii niż importujemy, otrzymujemy opust na zużyty prąd. Przy założeniu opustu na poziomie 20%, obliczamy rzeczywisty pobór energii.

Rzeczywisty pobór po uwzględnieniu opustu: 11500 kWh (zużycie prądu) – 2000 kWh (nadwyżka energii) * 20% = 11100 kWh

W tym przykładzie, mimo posiadania instalacji fotowoltaicznej, gospodarstwo domowe nadal będzie miało rachunek za prąd, ponieważ zużyło więcej energii niż wyprodukowało i wysłało do sieci. Ostateczny rachunek będzie niższy dzięki wyprodukowanej energii i opustowi, ale nadal będzie wymagał zapłaty za zużytą energię.

Nasza instalacja fotowoltaiczna dla klienta – 9,84 kWp

Czy licznik dwukierunkowy jest awaryjny?

Każde urządzenie może ulec awarii, a liczniki dwukierunkowe nie są wyjątkiem. Czasami problemy z licznikiem są trudne do szybkiego wykrycia. Jeśli na liczniku pojawi się sygnał z diody sygnalizującej awarię, to jasny znak, że potrzebna jest interwencja. W takim przypadku należy niezwłocznie skontaktować się z zakładem energetycznym i złożyć reklamację. Sprzedawca ma obowiązek odpowiedzieć na nią w ciągu 14 dni, co zazwyczaj kończy się wymianą urządzenia na nowe, bez dodatkowych kosztów dla użytkownika.

Niekiedy jednak awaria nie jest tak oczywista. Na przykład, może się zdarzyć, że rachunki za prąd są wyższe niż zwykle, mimo braku widocznych sygnałów awarii na liczniku. W takich sytuacjach również warto złożyć reklamację. Warto wiedzieć, że różnice w odczytach między licznikiem a falownikiem są czymś normalnym i mogą wynikać z bieżącego zużycia energii, które falownik nie rejestruje.

W przypadku, gdy różnice te są znaczące, na przykład jeśli licznik pokazuje o 25% mniej energii niż falownik, może to wskazywać na normalną autokonsumpcję. Jednak gdy różnica wynosi około 50% lub więcej, to sytuacja wymaga dokładniejszego sprawdzenia. Możliwe są różne przyczyny, od odwrotnego podłączenia faz przez elektryka po błędną konfigurację falownika. Takie sytuacje wymagają konsultacji z fachowcem.

Kluczowe jest więc obserwowanie i monitorowanie zarówno stanu licznika, jak i rachunków za energię elektryczną. Umożliwi to szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i odpowiednie zareagowanie.

Licznik dwukierunkowy, kluczowy element instalacji fotowoltaicznej

Licznik dwukierunkowy to nieodłączny i kluczowy składnik każdej instalacji fotowoltaicznej. Jego zrozumienie i właściwe wykorzystanie to fundament dla efektywnego korzystania z odnawialnych źródeł energii. Mamy nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zrozumieć, jak licznik ten funkcjonuje i jakie ma znaczenie dla Twojego domowego systemu fotowoltaicznego.

Czytaj więcej: